9 Νοε 2012

ΣΟΥΦΛΑΡΙ (ΣΗΜΕΡΙΝΗ Ν.ΤΡΙΓΛΙΑ) - Η ΖΩΗ ΚΑΙ ΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ


Το Παράρτημα του Συλλόγου Απανταχού Τριγλιανών διοργάνωσε την Κυριακή 4 Νοεμβρίου 2012και ώρα 6 μ.μ. εκδήλωση για τον εορτασμό των 100 χρόνων από την απελευθέρωση της Χαλκιδικής, στην αίθουσα Ιορδάνης Στεργίου του Πολιτιστικού του Κέντρου.

Παραθέτουμε την ομιλία της κ. Δέσποινας Παρασκευά – Κράνη.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
ΣΟΥΦΛΑΡΙ (ΣΗΜΕΡΙΝΗ Ν.ΤΡΙΓΛΙΑ)
Η ΖΩΗ ΚΑΙ ΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ

Την εποχή που έφθασαν οι Μικρασιάτες και Θρακιώτες πρόσφυγες στην περιοχή της σημερινής Ν.Τρίγλιας, υπήρχε ήδη ένα μικρό χωριό, το Σουφλάρ. Εκτείνονταν στα βόρεια της Ν. Τρίγλιας, στην περιοχή που και σήμερα ακόμη ονομάζονται ντόπια. Ιστορικά κτίσματα του χωριού που διατηρούνται μέχρις τις μέρες μας, είναι ο Ναός του Αγίου Αθανασίου και το Μετόχι με τα υπόλοιπα μοναστηριακά κτίρια. Βορειότερα της Ν.Τρίγλιας και σε απόσταση 800 περίπου μέτρων, υπήρχε ένας μικρός οικισμός, το Κιουτσούκ  Σουφλάρ, δηλαδή το μικρό Σουφλάρ.
Αναφορές στο χωριό γίνονταν από πολύ παλιά. Την πρώτη αναφορά στο Σουφλάρ τη συνάντησα στο έργο του Π.Ν.Παπαγεωργίου «Εκδρομή εις την Βασιλικήν και Πατριαρχική Μονή της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολυτρίας την εν Χαλκιδική». Σ’ αυτό το έργο περιλαμβάνονται έγγραφα της εν λόγω Μονής. Σ' ένα από αυτά αναφέρονται ονόματα μοναχών,  μοναστριών και χωριών που μνημονεύονταν στη μονή από  το 1732. Ανάμεσα στα χωριά αυτά αναφέρονται  και οι  Σουφλαρίδες.
Η ύπαρξη του χωριού πιστοποιείται από ξένους και Ελληνες περιηγητές. Συγκεκριμένα ο Γάλλος Ζάκ Λεφόρ στο βιβλίο του «Τοπία της Μαεδονίας» αναφέρει τις εξής ονομασίες  για το χωριό, Σουφλάρι το1862, Σουφλάρ Μαχαλάς, Σουφλάρ Τσιφλίκι, Τσιουφιλερ Μετόχι. Ο Βούλγαρος περιηγητής Vasil Knov αναφερόμενος σ΄αυτό διακρίνει το Σουφλάρ που είχε τότε 150 Ελληνες κατοίκους από το Μαχαλά (Κιουτσούκ Σουφλάρ) που είχε 12 κατοίκους Τούρκους.
Κατά τους  χρόνους της Τουρκοπκρατίας το Σουφλάρ ανήκε σε Τούρκους μπέηδες, πράγμα που επιβεβαίωσαν οι ντόπιοι κάτοικοι του. Αλλά και ο γέροντας Γαβριήλ, ο επί 40 έτη ηγούμενος της Ι.Μονής  Διονυσίου του Αγίου Ορους, ο οποίος διέμεινε τα έτη 1911-12 στο Μετόχι της Μονής, στο γειτονικό χωριό Διονυσίου γράφει σ΄ένα του άρθρο που δημοσίευσε στο ενοριακό περιοδικό της Ν. Τρίγλιας, την Ενοριακή Κλίμακα «Το Σουφλάρ κατά τα τελευταία έτη ανήκε σε μπέηδες Θεσσαλονικείς και Κωνσταντινοπολίτας ... Κατά τα  έτη 1898-1900 ήρχισαν να διαπραγματεύονται την πώλησή του εις κατοίκους της Θεσσαλονίκης…».
Οι  Έλληνες κάτοικοι εργάζονταν ως κολλήγοι στον αγά καθώς και στον εκάστοτε κάτοχο του χωριού αργότερα.
Για να αποφύγουν την αναγκαστική στράτευση στον τουρκικό στρατό πλήρωναν το λεγόμενο μπιντέλι. Στην άσκηση των θρησκευτικών τους καθηκόντων είχαν κάποια ελευθερία. Έκτισαν με προσωπική τους εργασία το Ναό του Αγίου Αθανασίου που χρονολογείται στο πρώτο μισό του 19ου αι. Οι ημερομηνίες που υπάρχουν στο Ναό είναι  29 Μαρτίου, 1832 στην εικόνα του Αγίου Αθανασίου στο τέμπλο, 1832 στην εικόνα του Χριστού στο τέμπλο και 25 Αυγούστου, Βάβδος στα βημόθυρα.
Το κτίσιμο του Ναού το συνδέουν με την εύρεση εικόνας  του Αγίου Αθανασίου σε παλιά εκκλησία στο βυζαντινό οικισμό Σιγήλου, βόρεια της Ν.Τρίγλιας καθώς και με το κτίσιμο του ομώνυμου ναού στην Πορταριά. Γεγονός πάντως είναι πως τα Αγιαθανάσια στις 1 και 2 Μαίου γιορτάζονταν και γιορτάζονται και στη Ν.Τρίγλια και στην Πορταριά. Χορευτικά τμήματα Τριγλιανών νεανίδων συμμετείχαν στις εκδηλώσεις της Πορταριάς.
Κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας οι κάτοικοι του Σουφλάρ ανέπτυξαν δράση. Συγκέντρωναν κρυφά όπλα και τα διοχέτευαν στις εστίες των επαναστατικών κινημάτων.
Επίσης οργάνωναν περιπολίες, οι οποίες περιφρουρούσαν διακριτικά τα μονοπάτια απ’όπου διέρχονταν οι ομάδες που μετέφεραν τα όπλα. Κατά τις αρχές του 20ου αι. το σχέδιο συγκέντρωσης και μεταφοράς των όπλων λειτουργούσε υπό την επίβλεψη του Μητροπολίτη  Ειρηναίου. Οι κάτοικοι του Σουφλάρ  συνδέονταν με ανθρώπους του με τους οποίους συνεννοούνταν για την παραλαβή των όπλων. Συγκεκριμένα μου διηγούνταν ότι μετέβαιναν  στη Σκιώνη για να εμπορευθούν τάχα τα εμπορεύματά τους, παραλάμβαναν τα όπλα, τα  μετέφεραν στο Σουφλάρ και από κει βοηθούσαν να φτάσουν στον προορισμό τους.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας σημειώθηκαν πολλές μετακινήσεις για λόγους ασφαλείας.
Στο «Αγωνισταί  του 1821 εκ της νήσου Σκοπέλου» ο Ι. Φραγγούλας αναφέρει ότι πολλοί Κασσανδρινοί κατέφυγαν στη Σκόπελο και ο πληθυσμός της αυξήθηκε κατά 5.000.
Επίσης αναφέρεται ότι μετά την έκρηξη της Επανάστασης στην Χαλκδιική το 1821, οι Σκοπελίτες εξόπλισαν 5-6 πλοία, έπλεαν προς τα παράλιά  τους και μετά από την αποτυχία των κινημάτων στα μέρη εκείνα παρελάμβαναν εκείνους που σώζονταν και τους μετέφεραν στα νησιά Σκιάθο και Σκόπελο….».
Σύμφωνα με τη μαρτυρία της κ.Ε. Κουτούλη, παλαιάς κατοίκου του Σουφλάρ οι πρόγονοί της είχαν καταφύγει στην παλιά Ελλάδα από τις Πόρτες ( τη σημερινή Ποτίδαια),  το Σάλι. «Εφυγαν και πήγαν στην Παλιά Ελλάδα,», διηγείται η κ. Ελένη, «Πήγαν στην Ποτίδαια, στο Σάλι. Υπήρχε ένα ρηχό μέρος απ’ όπου περνούσαν. Ένας όμως δεν πρόλαβε. Έκανε το σταυρό του και φώναζε, κι εγώ Έλληνας είμαι, περιμένετέ με. Μετά τρία χρόνια γύρισαν στο Σουφλάρ».
Ο Τούρκος αγάς πουλάει το Σουφλάρ στον Εβραίο Σαούλ Μοδιάνο. Την πληροφορία αυτήν μου την έδωσαν εντόπιοι κάτοικοι και την επιβεβαίωσα μέσα από τα αρχεία της Μονής Βατοπεδίου του Αγίου Όρους αλλά και μέσα από επιστολές του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτου Κασσανδρείας Ειρηναίου. Από το Μοδιάνο περνά στη δικαιοδοσία της Μονής Βατοπεδίου με τη μεσολάβηση του Έλληνα πρόξενου στη Θεσσαλονίκη, κ. Κορομηλά και του μητροπολίτη Ειρηναίου για να μην περιπέσει η περιοχή αυτή σε χέρια αγοραστών άλλων εθνικοτήτων.
Έτσι το 1907 η Μονή του Βατοπεδίου αγοράζει το Σουφλάρ, ανεγείρει το Μετόχι το 1909 καθώς και άλλα μοναστηριακά κτίσματα. Οι κάτοικοι εργάζονταν στα κτήματα του Σουφλάρ είτε με το μισάρικο σύστημα ή ως ενοικιαστές. Όμως ο σεβασμιώτατος μητροπολίτης Ειρηναίος στην προσπάθειά του να διατηρήσει και να ενισχύσει το Ελληνικό στοιχείο στην Καλαμαριά όπως ονομάζονταν η περιοχή μας, κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια για να μετατραπεί το μετόχι Σουφλάρ σε χωριό. Ζήτησε από τη Μονή του Βατοπεδίου να πουλήσει το Μετόχι στους σταθερούς του κατοίκους, σε όσους άλλους επιθυμούσαν να αγοράσουν γη από τα γειτονικά χωριά (Βάβδος) και στους εργάτες από τα γειτονικά Μετόχια και τσιφλίκια. Η γη θα διαιρείτο σε τεμάχια αξίας 100-150 λιρών και θα διανέμονταν στους αγοραστές. Οι αγοραστές θα κατέβαλαν το ποσό που τους αναλογούσε στη Μονή. Αφού έπεισε τη Μονή ο Ειρηναίος, απευθύνεται με επιστολή του στις 25 Φεβρουαρίου 1911 - η επιστολή περιέχεται στο βιβλίο του κ.Στάμου που αναφέρεται στο πρόσωπο του Ειρηναίου- στην Τράπεζα  των Αθηνών  και ζητά την έγκριση δανείου με υποθήκη του Σουφλάρ. Με το χρηματικό αυτό ποσό θα αποπλήρωναν οι κάτοικοι την οφειλή τους στη Μονή και θα αποκτούσαν δική τους γη. Έτσι θα μετατρέπονταν  πλέον  το Σουφλάρ Μετόχι  σε χωριό, μια κοιτίδα Ελληνισμού και χριστιανισμού στην Καλαμαριά κατά τα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Η Τράπεζα όμως των Αθηνών αρνήθηκε να χορηγήσει το δάνειο διότι οι ανώνυμες εταιρείες δεν αναγνωρίζονταν στην Τουρκία ως νομικά πρόσωπα. Ο Ειρηναίος  προσπάθησε να βρει κάποια άλλη λύση αλλά τελικά το έργο του δεν κατευοδώθηκε τη στιγμή εκείνη αλλά πραγματοποιήθηκε αργότερα.
Κατά τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-1913 οι ντόπιοι κάτοικοι στρατεύθηκαν στον Ελληνικό Στρατό και αγωνίσθηκαν για την πατρίδα τους.
Το 1912 ελευθερώνεται η Χαλκιδική.
Το 1914, 4 Μαΐου και ημέρα Δευτέρα επισκέπτεται το Σουφλάρ ο Γάλλος περιηγητής Σάρλ   Αβεζού. Αναφέρει λοιπόν την ύπαρξη ενός παντοπωλείου, ενός Ναού και την ύπαρξη 50 περίπου σπιτιών. Πρόκειται για το Ναό  του Αγίου Αθανασίου και το παντοπωλείο  της οικογένειας Μπουλάκη που ήρθαν στο Σουφλάρι το 1910 από το Βάβδο και το οποίο στεγάζονταν σε διώροφο μοναστηριακό κτίριο.
Το 1922, ημερομηνία σταθμός, φθάνουν στο χωριό Μικρασιάτες και Θρακιώτες  πρόσφυγες από την περιοχή της Προποντίδας. Το 1924 γίνεται απαλλοτρίωση του Σουφλάρ. Μέχρι το 1926 ανήκε στην κοινότητα της Πορταριάς. Το 1926 αποσπάται από την Πορταριά και δημιουργείται μια ανεξάρτητη κοινότητα, η Ν. Τρίγλια. Με διανομές μοιράζεται γη στους εντοπίους και πρόσφυγες κατοίκους. Κτίζονται και άλλοι ναοί, σχολεία, ιατρείο, κοινοτικό κατάστημα, σπίτια. Σύμφωνα με το αξιόλογο ρυμοτομικό σχέδιο του κ. Μαστραντώνη (Κάλφας) από την Τρίγλια της Μ. Ασίας, το χωριό άρχισε να επεκτείνεται προς τα νότια. Έτσι το Σουφλάρ άντεξε στο χρόνο, πάλαιψε με τις αντιξοότητες και με τη βοήθεια των προσφύγων δημιούργησαν την όμορφη κωμόπολη της Ν.Τρίγλιας.



































Δέσποινα Παρασκευά-Κράνη, «ΝΕΑ ΤΡΙΓΛΙΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ. Ένα ταξίδι μέσα στο χρόνο και την Ιστορία.»

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου